Epsilon Archive for Student Projects

Abstract

Wheat is a major crop for human consumption in a number of countries around the world. Because of the large consumption, wheat has a crucial role into the daily diet of
human. The seed storage components are important while consumed and also for baking bread or production of other types of food from the grain flour.

This work has focused on the evaluation of wheat quality of Tajik wheat varieties and lines using a numbers of quality parameters. The protein composition and content, thousand
kernel weight, wet gluten, gluten deformation index, glassiness, bread volume, total and dry gluten, falling number, water absorption and dough strength was analysed. A high variation in protein composition was found among the investigated wheat varieties and lines. The most
widely present HMW-GS were 2*, 7+9 or 7+8 and 5+10 encoded on Glu-A1, Glu-B1, Glu-D1. The investigated wheat varieties and lines were largely found to be inhomogeneous for
the protein composition i.e. several types of HMW-GS were found in the same wheat varieties and lines. Seventeen varieties/lines out of 22 were found to carry glutenin subunits 5+10 encoded on Glu-D1 which is positively correlated to gluten strength and bread making
quality. The lines Vorona and Tnmu/munta showed high protein concentration and the lines Cmn82a, Yn3np, Tam200 and Skauz showed higher gluten strength as compared to the other cultivars and lines evaluated. The lines Yusufi and Sarvar shoved the highest bread volume among the investigated varieties/lines and also compared to the standard variety. Also two mentioned lines shoved higher value of dough strength as compared to the other lines.
Significantly positive and negative correlations were found between different protein fractions and quality parameters. Significantly positive correlation was found between
extractable large monomeric proteins (eLMP), unextractable small monomeric proteins (uSMP) and gluten index. The total extractable proteins (TOTE) also correlated significantly
and positively with wet gluten.

Дар бисёр кишварҳои дунё гандум зироати асосии ғизоӣ ба ҳисоб меравад. Аз сабаби истеъмоли зиёди маҳсулоти гандумӣ, ин зироат барои ғизои рӯзмарраи инсоният аҳамияти муҳим дорад. Моддаҳои захиравии таркиби дони гандум барои
пухтани нон ва ё истеҳсоли дигар намуди хӯрока аз орди гандум муҳим мебошанд.

Кори илмии мазкур асосан ба омӯзиши сифати дони навъҳо ва линияҳои гандуми Тоҷикистон бо истифода аз якчанд нишондиҳандаҳои сифати нонӣ бахшида шудааст. Таркиб ва миқдори сафеда, вазни ҳазор дона, миқдори глутени (ширешаи)
дон, ёзиши глутени дон, шаффофии дон, ҳаҷми нон, миқдори умумӣ ва миқдори хушки глутен, рақами афтиш, ҷаббиши об ва қувваи хамир ташхис карда шуданд. Дар таркиби сафедаи навъҳо ва линияҳои омӯхташуда гуногунии зиёд муайян карда шуд. Сафедаҳои вазни молекекулавиашон зиёд ба мисли, 2*, 7+9, 7+8 ва 5+10, ки дар шакли Glu-A1, Glu-B1, Glu-D1 хеле зиёд мушоҳида карда шуд. Навъ ва линияҳои ташххискардашуда
аз ҷиҳати таркиби сафеда яксонии генетикӣ надошта, дар як навъ ва линия якчанд намуди сафедаи вазни молекулавиаш зиёд дарёфт шуд. Аз 22 навъ ва линияҳои ташхискардашуда дар 17-тои онҳо сафедаи вазни молекулавиаш зиёди 5+10, ки дар
Glu-D1 ҷойгир шудааст, мушоҳида карда шуд, ки бо қувваи глутен ва сифати нонии гандум иртиботи мусбӣ дорад. Миқдори зиёди сафеда дар линияҳои Vorona ва Tnmu/munta дарёфт шуд ва дар таркиби дони линияҳои Cmn82a.1294/2*kauz//,
Yn3npm/vos83, Tam200/kauz ва Skauz bv92 миқдори зиёди глутен ва қувваи глутени дон ошкор гардид. Дар байни навъ ва линияҳои омӯхташуда танҳо навъҳои Юсуфӣ ва
Сарвар калонтарин ҳаҷми нонро нишон доданд. Ҳамзамон нишондиҳандаи зиёди қувваи хамир дар навъҳои дар боло зикргардида мушоҳида карда шуд.

Иртиботи назарраси мусбӣ ва манфӣ байни таркибҳои гуногуни сафеда ва нишондиҳандаҳои сифати нонӣ дарёфт карда шуд. Иртиботи мусбии назаррас дар байни сафедаҳои вазни молекулавиашон калони ҷудокардашаванда, сафедаҳои вазни
молекулавиашон хурди ҷудокарданашаванда бо нишондиҳандаи сифати ёзиши глутен дарёфт карда шуд. Ҳамзамон иртиботи назарраси мусбӣ байни миқдори умумии сафедаи ҷудокардашаванда ва миқдори умумии глутен мушоҳида карда шуд.